DEX-y, czyli zdecentralizowane giełdy pojawiły się w świecie kryptowalut już jakiś czas temu. Zdecydowanie różnią się od giełd scentralizowanych (CEX). Dzisiaj opowiemy, jak działają, czym się charakteryzują oraz czy warto z nich korzystać. Zapraszamy do lektury!
Zdecentralizowana giełda DEX – definicja
Decentralized Exchange, w skrócie DEX. To zdecentralizowana giełda kryptowalut, która – jak sama nazwa wskazuje – działa bez udziału osób trzecich. Handel przy użyciu kryptowalut odbywa się bezpośrednio pomiędzy zainteresowanymi inwestorami, czyli w trybie peer-to-peer.
DEX-y to nic innego jak aplikacje, które opierają się na blockchainie. Umożliwiają i koordynują handel cyfrowymi aktywami na dużą skalę. Wszystko odbywa się za pomocą zautomatyzowanych algorytmów.
Nie używają pośredników pomiędzy sprzedającym, a kupującym. Algorytmy, które są wykorzystywane w DEX-ach to inteligentne kontrakty, które uruchamiają „wyjścia”, po otrzymaniu określonych danych „wyjściowych”.
Idea zdecentralizowanych giełd jest bardzo prosta. Chcą wyeliminować pośredników pomiędzy transakcjami, aby zwykli użytkownicy prowadzili interesy bezpośrednio ze sobą. Korzystając z tego rodzaju giełdy DEX, nie musisz przenosić na nią swoich aktywów. Wszystko jest bezpiecznie ulokowane na portfelach użytkowników, co dodatkowo zwiększa ich bezpieczeństwo. Korzystanie z DEX zapobiega także manipulacjom cenowym i fałszowaniu obrotom handlowym. Handel na tym rynku jest niezwykle prosty i przyjazny dla użytkowników.
Nie da się zaprzeczyć, że DEX-y są największymi, zdecentralizowanymi aplikacjami. Zazwyczaj działają na podstawie konwencjonalnych ksiąg giełdowych. Co to oznacza? Na podstawie księgi kupujący i sprzedający są ze sobą dopasowywani, opierając się o takie dane jak ceny zamówień i wolumen. Wszyscy wiemy, że pełna decentralizacja jest kluczem do sukcesu, jeśli mówimy o branży kryptowalut.
Każdy DEX jest bardziej zaawansowany niż CEX. Dlaczego? Chociażby nawet z powodu prywatności, którą DEX-y zapewniają na szeroką skalę. Portfele użytkowników, ich salda czy transakcje są prywatne i bezpieczne na tym rynku aktywów. Co więcej, dokonywanie operacji pomiędzy inwestorem A, a inwestorem B w zdecentralizowanych giełdach daje nam poczucie większej indywidualności i niezależności.
Jak już wspomnieliśmy, DEX’y są zarządzane za pomocą inteligentnych kontraktów (mówi się wówczas, że są w pełni zautomatyzowane) lub przy zaangażowaniu programistów i społeczności (wtedy wspominamy o półautomatyzacji giełdy).
Zdecentralizowane giełdy dopasowują żądania zakupu/sprzedaży aktywów cyfrowych. Co więcej, niektóre DEX-y umożliwiają stakowanie i farming.
DEX vs CEX
Dowiedzieliśmy się już, czym są zdecentralizowane giełdy (DEX). Warto z tego miejsca zaznaczyć podstawowe różnice między nimi i scentralizowanymi giełdami (CEX).
- CEX, to tradycyjna giełda, która ma swój zarząd, przechowuje poufne dane użytkowników.
- Algorytmy wykorzystane do działania CEX przechowują historię handlową giełdy, użytkowników i kontrolują jej pracę.
- DEX’y nie mają żadnego organu zarządzającego. Są w pełni automatyczne lub półautomatyczne.
- DEX’y opierają się na automatycznym protokole tworzenia rynku. Dzięki temu cena danego aktywa jest określana za pomocą algorytmicznej funkcji zapisu. CEX’y do tej analizy i ustalania cen wykorzystują historyczne dane transakcji swoich użytkowników. Giełda CEX jest zupełnie inna niż tradycyjna i dobrze nam znana giełda kryptowalut.
- Zdecentralizowane giełdy wymagają minimum czynności, jakie musisz wykonać, aby na nich handlować.
- W przypadku CEX’ów musisz przejść cały proces rejestracyjny i zweryfikować swoją osobę.
- Handlując na zdecentralizowanych aplikacjach, cały proces dokonuje się w trybie peer-to-peer. I to one płacą za wykonaną transakcję.
- Mówiąc o różnicach, warto przyjrzeć się również oferowanym przez te giełdy prowizjom. W przypadku DEX jej wysokość jest dynamiczna i w dużej mierze zależy od wielkości ruchu na blockchainie. Nie ma też pośredników pomiędzy nimi, więc z założenia opłata ta jest mniejsza, niż w przypadku giełd scentralizowanych.
Wady i zalety giełd DEX
| Zalety | Wady |
| Zapewniają pełną anonimowość. Rejestracja i uwierzytelnienie KYC nie jest wymagane. | Nie posiadają depozytu zabezpieczającego, co w efekcie ogranicza ich funkcjonalność. |
| Na DEX’ach nie przechowujemy swoich środków, dlatego są one w pełni bezpieczne. W przypadku ataku hakerów, czy nawet upadku giełdy, niczym nie ryzykujesz. | Pula płynności jest zdecydowanie mniejsza niż w przypadku CEX’ów. |
| Atak hakerski jest praktycznie niemożliwy. Dlaczego? Ponieważ DEX’y działają, opierając się o rozproszoną księgę główną. | Nie mamy wsparcia technicznego w przypadku błędu lub naszej pomyłki. |
| Brak organu zarządzającego. |
Czy DEX’y są naprawdę w pełni bezpieczne?
Bez wątpienia ich popularność wzrosła dzięki anonimowości i pełnej decentralizacji. Jednak, gdy przyjrzymy się im bliżej, tak naprawdę zdecentralizowane giełdy posiadają cień centralizacji. Mówimy tutaj, chociażby nawet o wyroczniach, inteligentnych kontraktach czy tzw. kluczach administratora. Prawdą jest, że wykorzystanie inteligentnych kontraktów daje użytkownikom zdecentralizowanych aplikacji pełną kontrolę nad ich funduszami. Dzięki temu ryzyko kradzieży, czy utraty środków jest minimalne.
Najlepsze DEX’y
- UNISWAP – zdecentralizowana platforma do wymiany kryptowalut. Opiera się o blockchain Ethereum i wykorzystuje inteligentne kontrakty.
- PancakeSwap – to DEX, który powstał na BNB Chain. Opiera się o model automatycznego animatora rynku (AMM). Co to oznacza? Że handlujesz przeciwko puli płynności, ponieważ w PancakeSwap nie ma księgi zamówień.
- SushiSwap – oprócz tego, że możemy na niej handlować cyfrowymi aktywami, SushiSwap oferuje nam wiele narzędzi do pasywnego i aktywnego zarabiania.
- 1inch – zdecentralizowany protokół opiera się na algorytmach, które analizują i poszukują najbardziej opłacalne oferty inwestycyjne dla jego użytkowników.
- Curve Finance – jeśli nie lubisz ryzyka, to platforma idealna dla Ciebie. Na CRV znajdziesz stabilne i mniej zmienne aktywa. Skupia się głównie na stablecoinach i ich wymianie.
Podsumowanie
Znasz już podstawowe różnice, pomiędzy giełdami DEX, a CEX. Jeśli cenisz sobie bezpieczeństwo i anonimowość, lepszym wyborem dla Ciebie będzie handel za pomocą zdecentralizowanych aplikacji. Pamiętaj jednak, że DEX-y nie są w żaden sposób uregulowane – ani prawnie, ani fizycznie.