DEX-y, czyli zdecentralizowane giełdy pojawiły się w świecie kryptowalut już jakiś czas temu. Zdecydowanie różnią się od giełd scentralizowanych (CEX). Dzisiaj opowiemy, jak działają, czym się charakteryzują oraz czy warto z nich korzystać. Zapraszamy do lektury!
Zdecentralizowana giełda DEX – definicja
Zdecentralizowana giełda, czyli DEX, to platforma do handlu kryptowalutami, która działa bez centralnych pośredników, umożliwiając uczestnikom bezpośrednie przeprowadzanie transakcji w modelu Peer-to-Peer. DEX-y funkcjonują na technologii blockchain i korzystają z inteligentnych kontraktów, które automatycznie realizują operacje handlowe, eliminując konieczność angażowania osób trzecich.
Dzięki temu użytkownicy zachowują pełną kontrolę nad swoimi środkami, które pozostają na ich własnych portfelach, co znacząco zwiększa bezpieczeństwo. W przeciwieństwie do scentralizowanych giełd (CEX), nie ma konieczności transferowania aktywów na platformę, co minimalizuje ryzyko kradzieży lub manipulacji.
DEX-y są oparte na algorytmach, które efektywnie dopasowują zlecenia kupna i sprzedaży, a księga zamówień pozwala na łatwe ustalenie cen oraz wolumenów transakcji. Dzięki decentralizacji, te giełdy oferują większy poziom prywatności, ponieważ portfele użytkowników oraz ich transakcje są zachowane w pełnej dyskrecji.
Niektóre DEX-y oferują dodatkowe funkcje, takie jak staking i yield farming, co zwiększa potencjał zarobkowy użytkowników. Wpływają one również na stabilność cen oraz ochronę przed manipulacjami rynkowymi.
Zarządzanie DEX-ami może odbywać się w sposób całkowicie zautomatyzowany (przez inteligentne kontrakty) lub częściowo z pomocą programistów i społeczności.
Wady i zalety giełd DEX
| Zalety | Wady |
| Zapewniają pełną anonimowość. Rejestracja i uwierzytelnienie KYC nie jest wymagane. | Nie posiadają depozytu zabezpieczającego, co w efekcie ogranicza ich funkcjonalność. |
| Na DEX’ach nie przechowujemy swoich środków, dlatego są one w pełni bezpieczne. W przypadku ataku hakerów, czy nawet upadku giełdy, niczym nie ryzykujesz. | Pula płynności jest zdecydowanie mniejsza niż w przypadku CEX’ów. |
| Atak hakerski jest praktycznie niemożliwy. Dlaczego? Ponieważ DEX’y działają, opierając się o rozproszoną księgę główną. | Nie mamy wsparcia technicznego w przypadku błędu lub naszej pomyłki. |
| Brak organu zarządzającego. |
Czy DEX’y są naprawdę w pełni bezpieczne?
Choć DEX-y zyskały popularność dzięki swojej anonimowości i decentralizacji, warto przyjrzeć się pewnym aspektom, które mogą wskazywać na elementy centralizacji. Dotyczy to przede wszystkim wyroczni, inteligentnych kontraktów oraz kluczy administratora. Wyrocznie odgrywają kluczową rolę w dostarczaniu zewnętrznych danych do blockchaina, co w niektórych przypadkach może wiązać się z ryzykiem centralizacji, jeśli wyrocznia nie jest odpowiednio zabezpieczona lub zbyt silnie kontrolowana.
Mimo to, inteligentne kontrakty zapewniają użytkownikom dużą kontrolę nad ich środkami, ponieważ działają zgodnie z zaprogramowanymi zasadami i są wykonywane automatycznie po spełnieniu warunków. Minimalizuje to ryzyko kradzieży lub utraty funduszy, co czyni DEX-y bardziej odpornymi na ataki hakerskie w porównaniu do scentralizowanych platform. Jednak obecność “kluczy administratora”, które mogą być używane do aktualizacji inteligentnych kontraktów, niesie ze sobą potencjalne zagrożenie, jeśli nie są one odpowiednio zabezpieczone.
Podsumowując, chociaż DEX-y oferują wysoki poziom bezpieczeństwa i kontroli nad środkami, pewne aspekty, takie jak wyrocznie i klucze administratora, mogą wprowadzać elementy ryzyka, które warto uwzględnić przy korzystaniu z tego typu platform.
Najlepsze DEX’y
Uniswap – Jedna z najpopularniejszych zdecentralizowanych giełd, zbudowana na blockchainie Ethereum, wykorzystująca inteligentne kontrakty. Od momentu wprowadzenia w 2020 roku protokołu Uniswap V3, platforma ta oferuje bardziej zaawansowane funkcje, takie jak koncentracja płynności, co pozwala dostawcom płynności na bardziej precyzyjne zarządzanie swoim kapitałem. Uniswap rozszerzył swoją działalność także na inne sieci, takie jak Polygon czy BNB Chain, co zwiększa jego dostępność i zakres działania.
PancakeSwap – To DEX oparty na BNB Chain, działający w modelu automatycznego animatora rynku (AMM), co oznacza, że transakcje odbywają się przeciwko pulom płynności, a nie w ramach tradycyjnej księgi zamówień. PancakeSwap stał się jednym z wiodących DEX-ów, szczególnie w ekosystemie Binance. Oferuje również funkcje takie jak staking, yield farming oraz loterie, co czyni go wszechstronną platformą dla użytkowników.
SushiSwap – Początkowo zbudowany jako fork Uniswap, SushiSwap szybko rozwinął się, oferując użytkownikom dodatkowe funkcje. Oprócz handlu cyfrowymi aktywami, platforma oferuje narzędzia takie jak staking, yield farming, a także nowe produkty finansowe, np. SushiBar (SUSHI staking) i BentoBox, które umożliwiają efektywne zarządzanie kapitałem i generowanie pasywnych zysków.
1inch – To protokół agregujący, który przeszukuje różne DEX-y w poszukiwaniu najlepszych ofert dla użytkowników. Dzięki temu narzędziu, użytkownicy mogą uzyskać optymalne ceny na rynku kryptowalut. 1inch obsługuje wiele blockchainów, w tym Ethereum, BNB Chain, Polygon i Optimism, co czyni go jednym z najpopularniejszych agregatorów DEX-ów na rynku.
Curve Finance – Skupia się na stablecoinach i oferuje platformę dla użytkowników preferujących niższe ryzyko. Curve jest znana z optymalizacji wymiany stablecoinów, minimalizując slippage (poślizg cenowy) i oferując wyższe zwroty dla dostawców płynności dzięki specjalnym pulom dla stablecoinów. Z czasem Curve rozwinął również swoją działalność, wprowadzając produkty takie jak Curve DAO i CRV token, które zwiększają możliwości użytkowników w zakresie zarządzania i generowania zysków.
