Na dzisiejszej lekcji skoncentrujemy się na temacie płatności, a dokładniej na różnych ich rodzajach. Jednym z tych rodzajów są tantiemy, które stanowią odmianę opłat licencyjnych. Royalties, czyli tantiemy, to płatności przekazywane osobom fizycznym lub firmom za korzystanie z ich aktywów, które mogą obejmować utwory chronione prawem autorskim, zasoby naturalne, a nawet prawa do korzystania z franczyzy.
Dobrym przykładem tantiemów są płatności, jakie otrzymują muzycy za wykorzystanie ich utworów w produkcjach filmowych. W większości przypadków royalties są formą rekompensaty dla właściciela licencji za udzielenie prawa korzystania z jego własności intelektualnej lub innych aktywów.
Jak takie tantiemy działają w życiu codziennym?
Aby zrozumieć tantiemy, musimy najpierw zgłębić działanie opłat licencyjnych. Opłaty licencyjne zazwyczaj stanowią procent od przychodów – brutto lub netto – generowanych poprzez korzystanie z określonych zasobów. Ich wysokość może być negocjowana w zależności od konkretnej sytuacji, a procent ten jest często uzależniony od umowy.
W przypadku tantiemów, proces działa podobnie. Twórca danego produktu lub utworu może zdecydować się na sprzedaż produktu w zamian za udziały w przyszłych dochodach generowanych przez ten produkt, na przykład utwór muzyczny. Przykładem takiego podejścia jest firma Microsoft, która pobiera tantiemy od producentów komputerów za korzystanie z jej systemu operacyjnego.
Umowy licencyjne przynoszą korzyści zarówno licencjodawcy (osobie otrzymującej tantiemy) jak i licencjobiorcy (osobie płacącej tantiemy). Dla licencjodawcy, taka umowa otwiera drzwi do nowych możliwości, podczas gdy dla licencjobiorcy oznacza dostęp do produktów, do których nikt inny nie ma dostępu.
Tantiemy obejmują różnorodne rodzaje własności. Przyjrzyjmy się niektórym z nich:
- Tantiem franczyzowy: Ten rodzaj występuje, gdy właściciel firmy płaci franczyzodawcy opłatę licencyjną za prawo do otwarcia sklepu lub innej działalności. W Polsce przykładem może być popularna sieć “Żabka”.
- Tantiemy patentowe: Dotyczą sytuacji, w której ktoś opatentował swój produkt. Jeśli chcemy skorzystać z takiego produktu lub usługi, musimy wykupić licencję od właściciela patentu. W ten sposób innowator otrzymuje wynagrodzenie za swoją własność intelektualną.
- Tantiemy książkowe: W praktyce są wypłacane autorom przez wydawców. Za każdą sprzedaną książkę, autor otrzymuje wcześniej ustaloną kwotę.
- Tantiemy mineralne: Ten rodzaj tantiemów dotyczy sektora wydobycia surowców naturalnych, na przykład ropy. Opłaty te są płatne przez podmioty, które wydobywają surowce na nieruchomościach, które nie należą do nich. Właściciel nieruchomości otrzymuje tantiemy za użyczenie swojej działki w celach wydobywczych.
- Tantiemy rozrywkowe: Dotyczą one muzyki chronionej prawem autorskim. Twórcy lub właściciele takiego utworu otrzymują określoną kwotę za każdym razem, gdy ich muzyka jest odtwarzana w radiu, filmie lub wykorzystywana przez strony trzecie.
Jak widzisz, istnieje wiele różnych rodzajów tantiemów. Warto jednak pamiętać, że warunki opłat licencyjnych są określane w umowie, a ten rodzaj umów podlega szczególnym regulacjom prawnym. W życiu codziennym wiele czynników wpływa na wysokość takich opłat. Wszystkie transakcje związane z opłatami licencyjnymi muszą być dokładnie uregulowane.
Tantiemy na rynku kryptowalut
Gdyby ten rodzaj płatności nie istniał w świecie kryptowalut, prawdopodobnie byśmy o nim nie rozmawiali. Tantiemy stanowią wyjątkową cechę tokenów niewymiennych (NFT). Charakteryzują się zdolnością do automatycznego wypłacania artystom i projektantom wynagrodzenia.
Tantiemy NFT działają praktycznie na tej samej zasadzie – umożliwiają artystom otrzymywanie procentowej opłaty za każdym razem, gdy ich dzieła są odsprzedawane. To bez znaczenia, ile razy dochodzi do wtórnej sprzedaży – opłaty zawsze trafiają do pierwotnego twórcy. Co jeszcze bardziej interesujące, ten proces jest w pełni zautomatyzowany dzięki technologii blockchain i inteligentnym kontraktom. Dlatego można śmiało powiedzieć, że w przypadku NFT artyści mogą czerpać zyski w nieskończoność.
Jak działa cały ten proces?
Wysokość tantiemu w przypadku NFT zależy od warunków ustalonych w inteligentnym kontrakcie podczas wybijania danego tokena. To, ile ostatecznie wynosi tantiem, zależy od platformy, na której wydajesz swoje NFT. Możesz zapytać, dlaczego tak się dzieje? To wszystko dzięki niezmienności technologii blockchain. W tym przypadku protokoły blockchain zapewniają, czy warunki określone w inteligentnych kontraktach zostały spełnione, oraz czy odpowiednie działania zostały podjęte w celu wypłaty tantiemów.
Co więcej, w przeciwieństwie do tradycyjnych umów licencyjnych, w przypadku NFT blockchain samodzielnie wykonuje te funkcje. Artysta, czy raczej twórca NFT, nie potrzebuje pośredników ani agentów. Dzięki temu procesowi artysta ma pełną kontrolę nad swoim dziełem i unika sporów dotyczących własności. Kwota, którą artysta zarabia, jest uzależniona od wtórnych sprzedaży, co sprawia, że NFT stwarza nowe możliwości artystom.
Podsumowanie
Tantiemy stanowią sposób, w jaki właściciele określonych aktywów generują dochód. Te rozliczenia opierają się na umowach lub licencjach, które określają zasady korzystania przez strony trzecie z danego dzieła. Istnieje wiele rodzajów tantiemów, a niektóre umowy mają określoną datę wygaśnięcia, podczas gdy inne obowiązują przez czas nieokreślony.
W przypadku niewymienialnych tokenów (NFT), ten proces działa podobnie, ale jest poddany większej automatyzacji. Twórcy NFT zachowują pełną kontrolę nad swoim dziełem od samego początku, a ich zarobki zależą od wtórnych sprzedaży. W tym kontekście artyści mają pewność, że otrzymują uczciwe wynagrodzenie za swoją twórczość, co stanowi istotną innowację w świecie artystycznym.
