Bitcoin to nie tylko cyfrowa waluta – to cały system, który umożliwia przesyłanie pieniędzy bez pośredników. Ale jak to się dzieje? Za kulisami działa specjalny język – Bitcoin Script – który sprawia, że transakcje w tej sieci są możliwe, bezpieczne i sprawdzalne.
Co to jest Bitcoin Script?
Bitcoin Script to język programowania, który sieć Bitcoin wykorzystuje do obsługi transakcji. Działa liniowo, czyli kod czytany jest od lewej do prawej, a dane są przetwarzane na tzw. stosie – jak stos talerzy, gdzie ostatni wrzucony wchodzi pierwszy do użycia (zasada LIFO).
To właśnie Bitcoin Script określa warunki, jakie muszą zostać spełnione, żebyś mógł odebrać swoje środki – np. podpis cyfrowy musi być zgodny z kluczem publicznym.
Dlaczego Bitcoin Script nie przypomina typowego języka programowania?
W przeciwieństwie do języków takich jak Python czy JavaScript, Bitcoin Script nie jest językiem „pełnym Turinga”. To znaczy, że nie możesz tu tworzyć pętli ani skomplikowanych warunków. To celowe – chodzi o bezpieczeństwo i przewidywalność działania. Dzięki temu unika się np. zapętleń czy złośliwego kodu, który mógłby sparaliżować sieć.
Czym są „opcodes”?
Bitcoin Script używa zestawu prostych poleceń – tzw. opcodów (operation codes). Jest ich dokładnie 256, z czego około 116 aktywnych. To właśnie one odpowiadają za konkretne działania, jak np. zduplikowanie danych, hashowanie, porównanie czy sprawdzenie podpisu.
Niektóre z najważniejszych opcodów to:
-
OP_DUP – duplikuje górny element stosu.
-
OP_HASH160 – wykonuje podwójne hashowanie danych (SHA-256, potem RIPEMD-160).
-
OP_EQUALVERIFY – sprawdza, czy dane są zgodne i jeśli nie, przerywa wykonanie skryptu.
-
OP_CHECKSIG – sprawdza podpis cyfrowy.
Jak działa Bitcoin Script w praktyce?
Każda transakcja Bitcoina zawiera dwa elementy skryptowe:
-
scriptPubKey (skrypt blokujący) – ustala, kto może odebrać środki (np. właściciel określonego klucza publicznego).
-
scriptSig (skrypt odblokowujący) – zawiera dane potrzebne do spełnienia warunku (np. podpis cyfrowy i klucz publiczny).
W skrócie: scriptPubKey mówi „kto ma prawo”, a scriptSig dostarcza „dowód, że to ty”.
Transakcja jest zatwierdzona tylko wtedy, gdy dane z scriptSig „pasują” do warunku postawionego przez scriptPubKey. Jeśli wszystko się zgadza – środki zostają przesłane.
Dlaczego ten język jest tak ważny?
Bitcoin Script może wydawać się prosty, ale dzięki niemu cały system działa. To właśnie on sprawia, że bitcoiny nie są tylko zapiskiem w bazie danych, ale mogą być „programowane” – np. tak, by można je było przesłać dopiero po spełnieniu określonego warunku (jak podpis z dwóch kluczy). To fundament wielu bardziej zaawansowanych funkcji, które dziś rozwijane są np. w sieci Lightning Network.
Zalety Bitcoin Script
-
Bezpieczeństwo – prostota i brak pętli oznacza mniej miejsca na błędy i ataki.
-
Przewidywalność – każdy skrypt działa tak samo na wszystkich węzłach.
-
Uniwersalność – działa na każdej maszynie, nie wymaga specjalnego środowiska.
Wady
-
Ograniczona funkcjonalność – nie da się zbudować wszystkiego, co oferują inne blockchainy, jak Ethereum.
-
Brak elastyczności – każda bardziej skomplikowana logika wymaga dodatkowych warstw lub rozwiązań poza Bitcoin Script.
Podsumowanie
Bitcoin Script to coś w rodzaju systemu operacyjnego Bitcoina. Choć prosty, jest niezbędny do działania całej sieci. Dzięki niemu Bitcoin jest nie tylko walutą, ale i „programowalnym pieniądzem” – takim, który wykonuje tylko te transakcje, które są bezpieczne i zgodne z warunkami.
W czasach, gdy bezpieczeństwo danych i decentralizacja nabierają coraz większego znaczenia, takie podejście daje przewagę. To właśnie ten „niewidzialny język” sprawia, że Bitcoin działa jak szwajcarski zegarek – precyzyjnie, niezawodnie i bez potrzeby zaufania do żadnego pośrednika.
