W świecie tradycyjnych finansów, pożyczka to prosty układ: bierzesz pieniądze, oddajesz je z odsetkami. Ale w zdecentralizowanych finansach – czyli DeFi – wszystko działa trochę inaczej.
Tutaj nie ma banku, nie ma doradcy, nie ma pośrednika. Wszystkim zarządzają inteligentne kontrakty, czyli linijki kodu zapisane na blockchainie. I choć wszystko dzieje się automatycznie, to jedno ryzyko wciąż jest bardzo realne: likwidacja pożyczki.
DeFi w skrócie – o co w tym chodzi?
DeFi (Decentralized Finance) to system finansowy, w którym operacje – od pożyczek po handel – odbywają się bez udziału banków. Zamiast tego korzystasz z aplikacji opartych na blockchainie.
W DeFi znajdziesz m.in.:
-
DEX-y – zdecentralizowane giełdy (np. Uniswap)
-
platformy pożyczkowe – takie jak Aave, Compound czy Maker
-
protokoły do tworzenia aktywów syntetycznych – np. Synthetix
-
wyrocznie – np. Chainlink, które dostarczają dane rynkowe do smart kontraktów
-
stablecoiny – jak DAI czy USDT, które trzymają wartość np. dolara
Jak działa pożyczka w DeFi?
-
Aby pożyczyć kryptowalutę, zostawiasz inne krypto jako zabezpieczenie (np. ETH).
-
Otrzymujesz pożyczkę w tokenie, np. DAI.
-
Jeśli wartość Twojego zabezpieczenia drastycznie spadnie, protokół może je sprzedać. To właśnie likwidacja.
I tu pojawia się kluczowa różnica:
W banku to Ty negocjujesz z konsultantem. W DeFi decyzję podejmuje algorytm – i nie ma z nim dyskusji.
Likwidacja – co to jest i jak działa?
Likwidacja to sytuacja, w której Twoje zabezpieczenie spada poniżej wymaganego poziomu, a system automatycznie je sprzedaje, aby spłacić dług.
Przykład:
Pożyczasz 100 DAI, zostawiając 200 USD w ETH jako zabezpieczenie. Jeśli wartość ETH spadnie, a zabezpieczenie nie pokrywa już Twojego długu + marginesu bezpieczeństwa – system likwiduje pozycję.
W praktyce:
-
Twój ETH zostaje sprzedany ze zniżką (tzw. rabatem likwidacyjnym).
-
Dług zostaje spłacony.
-
Ty tracisz zabezpieczenie, nawet jeśli spłaciłeś większość pożyczki.
Dlaczego to się dzieje?
To forma automatycznego zarządzania ryzykiem. Protokół chce mieć pewność, że odzyska środki. Nie może ryzykować dalszego spadku wartości Twojego zabezpieczenia, więc działa szybko – często nawet przy minimalnym ruchu ceny.
Czy można uniknąć likwidacji?
Tak – oto kilka kluczowych zasad:
-
Nigdy nie pożyczaj pod korek – zostaw margines bezpieczeństwa.
-
Monitoruj wartość swojego zabezpieczenia – zwłaszcza w czasie dużej zmienności.
-
Zwiększaj zabezpieczenie, gdy rynek się osłabia.
-
Używaj powiadomień i alertów – wiele aplikacji DeFi to umożliwia.
Kto zarabia na likwidacjach?
-
Likwidatorzy – to użytkownicy (lub boty), którzy „czyszczą” długi w systemie, spłacając pożyczkę i zgarniając zniżkowe zabezpieczenie.
-
Protokoły pożyczkowe – które utrzymują stabilność i unikają strat.
-
Inwestorzy, którzy dostarczają płynność i zyskują na opłatach.
To ekosystem, który działa szybko, brutalnie i bez litości – ale też uczciwie, bo zasady są z góry znane.
Ciekawostki i fakty:
-
Likwidacja w DeFi działa podobnie jak zlecenie stop-loss.
-
Próg likwidacji to minimalna wartość zabezpieczenia, przy której system uznaje pożyczkę za zbyt ryzykowną.
-
Na niektórych platformach można samodzielnie ustawić poziom bezpieczeństwa.
-
Premie likwidacyjne to zachęta dla likwidatorów – dzięki temu protokoły działają sprawnie nawet przy dużych spadkach.
Podsumowanie
DeFi daje ogromne możliwości, ale wymaga odpowiedzialności. Pożyczki w tym ekosystemie to nie tylko sposób na szybki zastrzyk płynności, ale też ryzyko, które musisz rozumieć i umieć kontrolować.
Dziś poznałeś jeden z najważniejszych mechanizmów w świecie zdecentralizowanych finansów – likwidację pożyczki. A to dopiero początek.
