Jak weryfikować projekty krypto, aby uchronić się przed scamem?

W ostatnim czasie można zauważyć coraz więcej oszustw polegających na wyłudzeniu pieniędzy przez scamowe projekty kryptowalutowe. Dzieje się tak, ponieważ na rynku pojawia się coraz więcej oszustów. Coraz więcej osób interesuje się kryptowalutami, inwestują, nie znając się na działaniu kryptowalut lub giełd. Nie wiedzą, jak czytać dokumenty projektów lub nabierają się na fałszywe informacje. Na co zatem zwrócić uwagę weryfikując projekt krypto, aby uniknąć utraty środków?

Przykład projektu kryptowalutowego, który okazał się scamem

Scam w kontekście oszustw poprzez projekty kryptowalutowe jest przedsięwzięciem zarobkowym dla twórców, a nie inwestorów. Zazwyczaj twórcy takich projektów, od początku wiedzą, że inwestorzy zostaną z niczym.

Przykładem ukazującym jak wyglądać może feralna inwestycja w projekt, który nie jest uczciwy, może być historia Kamila. Opublikował on na swoim kanale “Encyklopedia Kryptowalut” na platformie YouTube film, w którym opowiedział o tym, jak został oszukany na 20 tys. zł. Projekt, w który mężczyzna zainwestował to Spacey2025. Jest to gra oparta o NFT, które gracze mogą wymieniać na różne ulepszenia do gry. Początkowo stworzono grę, następnie powstać miał powiązany z projektem token, który jednak nie został wylistowany na żadnej dużej giełdzie – był to warunek wypłacenia inwestorom zakupionych przez nich tokenów, których większość do tej pory nie otrzymała. Gra do teraz posiada wiele niedoskonałości, zacina się i praktycznie nic nie da się w niej zrobić, nie wspominając o braku perspektywy dla użycia w niej wspomnianych NFT.

Spacey2025 wydawał się bardzo obiecującym projektem, posiadał porządnie wyglądające umowy ze sponsorującymi go giełdami, a także uzbierał ponad 100 tysięcy obserwatorów na Twitterze – nawet po wyjściu prawdy o nieuczciwym zachowaniu twórców podejrzanie wysoka liczba obserwacji nie zmieniła się drastycznie. Może być to przestroga, żeby nie sugerować się tylko liczbami obserwacji projektów na social mediach, ponieważ mogą być one kupione przez twórców.

Od Youtubera dowiedzieć się można, że po czasie od inwestycji zespół odpowiedzialny za projekt usunął ze strony whitepaper, a także nie opłacił usług dostarczonych przez promotorów. Wielu inwestorów pozwało twórców w związku z popełnionym przez nich oszustwem, ci jednak próbowali upozorować atak hakerski, który miał być wytłumaczeniem zaistniałej niewypłacalności.

Na rynku pojawia się coraz więcej podobnych projektów, które prawdopodobnie od początku nie mają przyszłości oraz nie dają możliwości realnego zarobku dla inwestorów niezwiązanych z projektem. 

Przykład Kamila może być dla wszystkich nowych inwestorów lekcją, która uczy o bezpieczeństwie w inwestycjach na cudzym błędzie.

Jak sprawdzać projekty krypto? – najważniejsze aspekty

Chcąc zainwestować oszczędności w nowy projekt kryptowalutowy, należy zwrócić uwagę na kilka najważniejszych jego aspektów:

• Pierwszym z nich może być fakt, iż kryptowaluty to statystyka – inwestowanie w nowe na rynku startupy bez wyrobionej jeszcze opinii pozytywnej, bądź negatywnej jest bardzo ryzykowne. Nigdy nie wiadomo, czy nie jest to scam, ponieważ zazwyczaj nie widać tego na pierwszy rzut oka. Strony internetowe projektowane są bardzo profesjonalnie, a promocje świeżych gier lub projektów mogą być udostępniane na innych zaufanych platformach.

• Drugi aspekt to przywołane w przykładzie projektu Spacey2025 obserwacje w social mediach. Zarówno liczbę obserwujących, opinie jak i pozytywne komentarze można wykupić – nie są one zazwyczaj w języku angielskim, tylko np. w języku tureckim. Jest to wielkie utrudnienie przy własnej weryfikacji bezpieczeństwa, ponieważ to dzięki opiniom innych często dokonujemy własnych wyborów. Dlatego porównuj liczbę obserwujących na Twitterze z liczbą lajków czy innych możliwych akcji. Jeśli konto ma setki tysięcy obserwujących i po 10 lajków pod postami – niech będzie to sygnał ostrzegawczy.

• Innym czynnikiem, na który warto zwrócić uwagę przy weryfikacji projektów jest własna analiza udostępnionych przez twórców projektu dokumentów. Dokumenty technologiczne, takie jak whitepapery mogą być niezrozumiałe dla nowych inwestorów. Mimo wszystko warto jest poświęcić czas na research i zaznajomienie się z tokenomią projektów przed jakąkolwiek inwestycją. Złym znakiem może być sytuacja, gdy projekt z jakiegoś powodu nie posiada kompletnych informacji o wycenie (finanse projektu – wydobycie wstępne, przedsprzedaż i całkowita podaż), celach lub długoterminowej wizji w dokumentach.

• Jeśli platforma odpowiedzialna za projekt posiada na swoim koncie już jakieś wcześniejsze działania w tej dziedzinie, warto sprawdzić jakie doświadczenia związane z tym zespołem posiadają poprzedni zaufani nam inwestorzy, znajomi, Youtuberzy. Dobrym pomysłem jest sprawdzanie konkretnych osób odpowiedzialnych za projekt w serwisie Linkedin. W przypadku Spacey2025, CEO to hazardzista grający w pokera, co już może stanowić kolejny sygnał ostrzegawczy. Również powszechnie dostępne strony internetowe, takie jak honeypot.is sprawdzają się przy weryfikacji ryzyka.

• Gdzie będzie lub gdzie jest już listowany jest dany token? Czy na giełdach o niskim wolumenie? Jeśli tak, to istnieje ryzyko, że trudno będzie go sensownie spieniężyć. Spacey2025 nie pojawił się na żadnej dużej giełdzie, co już może skłonić nas do zadania sobie pytania o przyczynę takiej sytuacji.

Czy tylko projekty kryptowalutowe? Dywersyfikacja portfela

Wielu krypto biznesmenów zarobiło swój majątek inwestując właśnie w nowe projekty. Natomiast należy pamiętać, że inwestycje w kryptowaluty mogą przynieść wielkie zyski, ale także nagłe straty – nawet jeśli stosujemy się do wszystkich opisanych poprzednio aspektów weryfikacji projektu. Dlatego też powinno się zdecydowanie pamiętać o dywersyfikacji kapitału oraz o wcześniejszej analizie ryzyka. Niebezpieczeństwa związanego z inwestycjami nigdy nie da się w całości wyeliminować ani przewidzieć, można za to minimalizować ewentualne straty.

Dywersyfikacja, czyli dzielenie posiadanego kapitału na różne aktywa ma na celu ochronę przed utratą całych oszczędności. Inwestując w cyfrowe aktywa, które wiążą się z ryzykiem, nie można przewidzieć kursu, można jedynie na ten temat spekulować. Dzieląc kapitał pomiędzy różne aktywa można mieć gwarancję, że w przypadku nietrafionej inwestycji nie straci się wszystkich pieniędzy. Poza kryptowalutami można ulokować część oszczędności np. w nieruchomości, akcje, surowce lub dzieła sztuki.

Autor: Zuzanna Kwiecień