Czym są kryptowaluty?

Kryptowalutami nazywamy elektroniczne, cyfrowe zapisy księgowe informujące o stanie posiadania uczestników rozliczeń. Cechą kryptowalut jest rozproszony system weryfikowania i akceptowania transakcji pomiędzy uczestnikami. W większości państw nie są one traktowane jako pieniądz, którego emitentem są banki centralne i który jest oficjalną jednostką rozliczeniową dla dostarczanych towarów i usług, naliczania i poboru podatków, otrzymywania świadczeń itp., jednakże wcale nie przeszkadza to, aby kryptowaluty były traktowane jako środek płatniczy o cechach pieniądza. Najbardziej znaną i najwyżej wycenią kryptowalutą świata jest bitcoin, stworzony ok. 2008 roku przez osobę lub grupę osób ukrywających się pod pseudonimem Satoshi Nakamoto. O samym twórcy niewiele wiemy, krótko po uruchomieniu bitcoina wycofał się z wymiany korespondencji na forum pierwszych użytkowników kryptowaluty.

Kryptowaluty — wirtualne waluty pozbawione fizycznej formy

W dzisiejszym świecie fizyczna postać pieniądza to powoli rzadkość. Zdecydowana większość operacji wykonywanych jest za pomocą rozliczeń elektronicznych, gdzie jednostki walutowe są księgowane w rejestrach banków, domów maklerskich i innych instytucji płatniczych. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby wypłacić banknoty i wręczyć je komuś, płacąc w ten sposób za dostarczony towar lub usługę. Inaczej jest z kryptowalutą, jest to zapis księgowy, który istnieje przede wszystkim w sieci i korzysta z wzajemnego komunikowania się użytkowników. Bez internetu nie ma bitcoina, ani żadnej kryptowaluty, ponieważ są praktycznie czystą treścią, informacją. Oczywiście, można zapisać bitcoin na dysku komputera, wysłać mailem, albo nagrać na pendrive i dać komuś, ale aby zweryfikować czy zapisany plik to naprawdę prawdziwa kryptowaluta potrzebna jest sieć. Krytycy kryptowalut wskazują, że te jednostki są pozbawione „wewnętrznej wartości”. Tzn. brak jest obiektywnego punktu odniesienia dla przyjętych dla bitcoin cen. Czy jest dziś za tani, a może za drogi? W przypadku złotej monety sprawa jest prosta — mamy cenę kruszcu, koszt wybicia (wynagrodzenie mennicy), kurs dolara i marżę dealerską (wynagrodzenie sprzedawcy). Złota moneta jest ze złota i dlatego kosztuje tyle, ile kosztuje. Proste.Na krytykę o brak wewnętrznej wartości odpowiada się, że żadna waluta współczesna, emitowana przez banki centralne i tworzona poprzez akcję kredytową nie ma wewnętrznej, obiektywnej wartości. Jest to fiat-money, od łacińskiego słowa „niech będzie”, „niech się stanie”. W języku filozoficznym nazwalibyśmy każdy współczesny pieniądz „bytem intencjonalnym”, emanacją idei, wyrażeniem myśli w postaci słowa np. “banknot”.

Czym jest blockchain?

Blockchain to rodzaj rejestru, łańcucha bloków, w którym odnotowywane są transakcje w taki sposób, że kolejne wpisy (bloki) łączą się z poprzednimi w nierozerwalny ciąg. Blockchain wykorzystuje szyfrowanie danych oraz wewnętrzne kody pozwalające identyfikować łańcuchy danych i w ten sposób potwierdzać ich prawdziwość. W przypadku bitcoina technologia blockchain była wykorzystywana przez komputery „górników”, czyli podmioty wyszukujące nowe algorytmy matematyczne dla kolejnych monet, aby sprawdzać, czy inni uczestnicy rynku wymieniają prawdziwe jednostki bitcoina. Zasada przetwarzania rozproszonego mówi o tym, że wszystkie komputery weryfikujące transakcję, muszą potwierdzić prawdziwość ich zapisów, aby dodać kolejny łańcuch (blok) danych. Internet został wymyślony jako sieć niezależnie pracujących komputerów, łączących się pomiędzy sobą w zdecentralizowany sposób. Blockchain jest dokładnie tym samym, tylko w obszarze przetwarzania danych. Możliwości, jakie daje nam blockchain są ogromne, a wielu podnosi obawy przed wykorzystaniem technologii do wprowadzenia systemu totalnej kontroli obywatela, lecz jest to temat na oddzielny artykuł.

Na czym polega kopanie kryptowalut?

Wydobywanie kryptowalut polega na dwóch procesach, pierwszy z nich to weryfikacja rejestru transakcji (blockchain) i aprobowanie operacji na bitcoinach, a druga to rozwiązywanie matematycznych zagadek, które się z tym wiążą. Obydwa procesy muszą zachodzić jednocześnie. Warunkiem otrzymania nagrody w postaci kolejnej monety jest przetwarzanie określonej ilości danych (rejestrów blockchain) oraz odkrycie 64-numerycznej liczby zapisanej w systemie szestnastkowym — tzw. „hash”. Nie każdy „górnik”, którego komputer pracuje jako „koparka kryptowalut” i zgaduje „hash” otrzyma w zamian za to kryptowalutę. Daje to możliwość otrzymania bitcoina, ale nie pewność. Nagrodę otrzymuje ten, kto pierwszy odgadnie wartość najbardziej zbliżoną do „hash”.

Kryptowaluty – historia

Idea kryptowaluty narodziła się w głowie kryptografa Dawida Chaum’a, który w 1983 roku stworzył koncepcję eCash, a następnie rozwinął ją do systemu anonimowych płatności DigiCash. Nazwa „kryptowaluta” została wymyślona przez chińczyka Wei Dai w 1998 r. Przyjmuje się, że powodem, dla którego kryptowaluty weszły do świadomości zbiorowej, jako alternatywny środek płatniczy był kryzys bankowy w roku 2008. System pieniądza fiducjarnego, emitowanego jako dług, osiągnął prawdopodobnie wtedy pułap rozwoju i „nabił sobie guza” uderzając o twardy, szklany sufit nad głową. Dla wielu stało się jasne, że gospodarka oparta o mnożenie fiat-money dotarła do nieprzekraczalnych granic. Stworzony przez Satoshi Nakamoto bitcoin był swego rodzaju odpowiedzią na pytanie „co dalej?” Cyfrowy token był pozbawiony wielu wad pieniądza bankowego, przede wszystkim nie był niczyim długiem obciążonym ogonem odsetek, wartością zagrożoną przez upadłość banku lub przez restrykcje w obrocie kapitałowym (”capital control” – reżim kontroli przepływu pieniędzy wprowadzany, aby gasić pożar braku wypłacalności). Bitcoin był też praktycznym wykorzystaniem możliwości komunikacyjnych, jakie daje internet, poprzez rozproszone przetwarzanie transakcji i publiczny rejestr danych. Wreszcie, umożliwiał anonimowość w czasach, w których ogłoszono, że tajemnica bankowa przechodzi do historii. Bitcoin przykuł uwagę świata, a jego ograniczona podaż pchnęła wartość w górę. Równocześnie tonące giełdy i drżące w posadach banki budziły jak najgorsze obawy o całość systemu. Reszta była już prostą konsekwencją zasad gospodarki rynkowej. I tak ktoś, kto ponad dziesięć lat temu kupił bitcoiny za jednomiesięczną wypłatę, dziś jest milionerem.

Przyszłość kryptowalut

Kryptowaluty mają zastosowanie jako środek płatniczy, ekwiwalent pieniądza emitowanego przez banki. Kryptowaluty mogą być przywiązane do wartości określonej waluty (np. złoty Omega śledzi wartość polskiej złotówki), do towarów giełdowych (commodities) lub do innych kryptowalut. To jednak nie wyczerpuje zakresu możliwości. Niewątpliwie potencjał rozwoju jest olbrzymi. Kryptowaluty mają swoistą cechę, odróżniającą ją od walut tradycyjnych. Posiadają wewnętrzny rejestr wszystkich przeszłych transakcji, swojego rodzaju „pamięć systemu”, której nie da się wymazać. Oznacza to, że mogą być zastosowane jako tokeny do stymulowania określonych zachowań np. proekologicznych, edukacyjnych, marketingowych, premiować pozytywne zachowania społeczne (np. za dobrowolne zbieranie śmieci w parku otrzymamy token, który da nam prawo do uczestnictwa w bezpłatnym koncercie). Wszystko wskazuje na to, że kryptowaluty będą filarem przyszłej gospodarki cyfrowej i sposobem regulacji zachowań społeczeństwa. Prawdopodobnie tradycyjne pieniądze zostaną z czasem wyparte z obiegu, tak jak złote i srebrne monety, a nasza siła nabywcza będzie definiowana przez zasoby kryptowalut określonego typu i przeznaczenia.

Najpopularniejsze kryptowaluty

Internetowy magazyn inwestorów CoinDesk notuje listę 20 najbardziej popularnych kryptowalut wartych obserwowania. Jednak, z punktu widzenia wolumenów transakcyjnych handlowych ograniczmy się do górnej 10-tki. Są to:

1. ​​Bitcoin
2. Ethereum
3. XRP
4. Cardano
5. Stellar
6. USD Coin
7. Chainlink
8. Uniswap
9. Polkadot
10. Bitcoin Cash

Czym one się różnią? W wielkim skrócie każdy z wymienionych tokenów został stworzony w trochę innej wizji, innej idei czym kryptowaluty są i mają być. Różnią się też technologią, podażą i wieloma innymi parametrami, które warto poruszyć w oddzielnym artykule.

Co wpływa na wartość poszczególnych kryptowalut?

Jest kilka mechanizmów generujących wartość kryptowalut. W odniesieniu do bitcoin i innych kryptowalut o ograniczonej podaży w praktyce mamy do czynienia z prawem Greshama-Kopernika o złym i dobrym pieniądzu. Bank centralny i banki komercyjne tworzą pieniądz kredytowy w sposób praktycznie nieograniczony. Obserwujemy to jako rosnące zadłużenie państw, społeczeństw, firm i osób fizycznych. Przez to dobra o ograniczonej ilość na rynku (towary i usługi) są poddane presji inflacyjnej. Tzn. coraz więcej pieniędzy goni ten sam towar i w efekcie cena tego ostatniego rośnie, a pieniądza maleje. Ograniczona podaż bitcoina, jego popularność, łatwość w nabyciu i sprzedaży przyciągnęły na rynek tej kryptowaluty zainteresowanie i w efekcie wartość poszybowała w górę. W przypadku walut o mniejszej popularności lub walut innych konstrukcji np. o otwartej podaży albo też ceny przywiązanej do wartości pieniądza tradycyjnego (np. złota Omega do PLN) czy towarów (ropa naftowa, złoto), kurs będzie zachowywał się inaczej, a presja na jego wzrost ceny będzie mniejsza.

Czy kryptowaluty są legalne?

Kryptowaluty są legalne w UE i wielu pozostałych państwach Europy, w USA i Kanadzie. W Unii Europejskiej są traktowane jako środek płatniczy o cechach pieniądza. Wykształciło się stanowisko organów skarbowych w zakresie zwolnienia obrotu kryptowalutami z VAT i podatku od umów cywilnoprawnych, dochód wygenerowany ze sprzedaży kryptowalut podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Legalne są też kantory kryptowalut, instytucje takie jak Kanga Exchange zyskały aprobatę KNF (Komisji Nadzoru Finansowego) w zakresie działalności internetowej i kantorów stacjonarnych, posługiwania się tokenem złoty Omega, czyli kryptowalutą śledzącą kurs PLN.

Jak kupić kryptowalutę?

Służy do tego giełda kryptowalut, np. Kanga Exchange. Rejestracja konta w kantorze Kanga Exchange jest darmowa. Po rejestracji użytkownika i utworzeniu konta można zasilić swój rachunek w środki pozwalające na zakup, a po sprzedaży na wycofanie się do walut tradycyjnych. Kantor kryptowalutowy Kanga Exchange umożliwia także operacje przy pomocy aplikacji mobilnej “Kanga Wallet”, dzięki której możemy wykonać wszystkie powyższe operacje. Możliwe są także transakcje poprzez sieć placówek partnerskich, znajdując odpowiedni stacjonarny kantor kryptowalut Kanga Exchange. Wreszcie można dokonywać nawet zakupów za gotówkę, przy pomocy wpłatomatów i transakcji typu BLIK. Sporą innowacją jest też bitomat. Jest to automat pozwalający na dokonywanie transakcji kupna i sprzedaży bitcoinów czy altcoinów. W Polsce jest ponad 100 egzemplarzy tego typu urządzeń, a na świecie ok. 15 tys.

Przechowywanie kryptowalut

Portfel kryptowalutowy możemy przechowywać na giełdzie, umożliwia to internetowy kantor kryptowalut Kanga Exchange. Można to połączyć ze stakowaniem waluty, czyli blokowaniem podobnym do lokaty odsetkowej. Stakowanie umożliwia łatwiejszy rejestr transakcji i jest wynagradzany określonym procentem. Lokata złotego Omega daje np. od 11 do 18% w skali rocznej. Kryptowaluty można przechowywać także lokalnie na swoim komputerze, dysku sieciowym lub w specjalnym urządzeniu zewnętrznym, przeznaczonym do ochrony kryptowalut o znaczącej wartości.

Gdzie można zapłacić kryptowalutą?

Jak dotąd bitcoin był wykorzystywany do płacenia w internecie, najczęściej za usługi niematerialne lub licencje uprawniające do wykorzystania oprogramowania. Jednak bitcoin wchodzi coraz śmielej do gospodarki realnej i coraz częściej można za niego kupić realne aktywa. Świat inwestorów obiegła niedawno informacja, że znany serwis płatniczy PayPal uruchomił usługi płatności w kryptowalutach, w tym bitcoinem i etherum. Szlak odważnie przeciera też producent elektrycznych samochodów, Tesla, choć zużycie energii przez bitcoina spowodowało okresowe wstrzymanie transakcji w tej kryptowalucie. Przypuszczalnie Tesla przygotowuje sobie pole do otwarcia transakcji w innej kryptowalucie. Informacje o tym, w jakich punktach z użyciem bitcoina można wypić kawę, zapłacić za fryzjera albo coś dobrego zjeść przekazuje serwis coinmap.org. Warto zerknąć na polskie miasta, wygląda na to, że wcale nie jesteśmy w tyle.