Technologia blockchain zdobywa coraz większą popularność, a firmy eksplorują różne sposoby jej wykorzystania. Niemniej jednak, istnieje kluczowe pytanie: czy każda firma potrzebuje tego samego rodzaju blockchaina? Odpowiedź jest oczywista – nie. Każdy projekt czy struktura posiada swoje własne wymagania oraz unikalne cechy, które przekładają się na konieczność wyboru odpowiedniego typu blockchaina do implementacji. Czy jesteś zaznajomiony ze wszystkimi rodzajami sieci blockchain?
Czym jest technologia blockchain?
O tym, czym jest blockchain, pisaliśmy już tutaj. Dla lepszego zrozumienia dzisiejszej lekcji polecamy wam zerknąć również tutaj.
Dla przypomnienia:
Blockchain to technologia, która pozwala na bezpieczne przechowywanie informacji w internecie. Wyobraź sobie ją jak łańcuch bloków, gdzie każdy blok to kawałek informacji, a wszystkie bloki są ze sobą ściśle połączone. Ta technologia jest rozproszona, co oznacza, że informacje nie są przechowywane w jednym miejscu, ale są kopiowane i rozprowadzane na wiele komputerów na całym świecie. Dzięki temu, gdy ktoś chce dodać nową informację, musi być ona zatwierdzona przez wiele innych komputerów, co zapewnia bezpieczeństwo i uczciwość systemu. Blockchain jest jak księga, która rejestruje wszystkie transakcje dokładnie i niezmiennie, dzięki czemu nikt nie może manipulować zapisanymi danymi.
Technologia blockchain gwarantuje integralność danych i ich bezpieczeństwo. W całym ekosystemie blockchain nie ma miejsca na oszustwa czy manipulacje danymi. Dlaczego? To związane z faktem, że żadna zmienna nie może być zmieniona bez zgody pozostałych węzłów sieci.
Rodzaje sieci blockchain:
- Publiczny blockchain
W przypadku publicznego blockchaina każda osoba może dołączyć do rozproszonej księgi i przeprowadzać transakcje. To oznacza, że jeśli masz dostęp do internetu, możesz połączyć się z publicznym blockchainem z dowolnego miejsca na ziemi i o dowolnej porze.
Podłączając się do tego typu blockchaina, zyskujesz dostęp do bieżących oraz historycznych zapisów transakcji, które miały miejsce w sieci. Warto zaznaczyć, że w tym rodzaju łańcucha bloków, kod źródłowy jest zwykle jawny. To oznacza, że każdy ma możliwość sprawdzenia transakcji, identyfikowania ewentualnych problemów i proponowania ich rozwiązania.
Publiczny blockchain jest oparty na zaufaniu, co stanowi jego niekwestionowaną zaletę. Osiągane jest to dzięki mechanizmowi Proof of Work (PoW) lub Proof of Stake (PoS), który eliminuje oszustwa w łańcuchu. Kolejnym plusem jest zapewnione przez niego bezpieczeństwo. Publiczna sieć blockchain może mieć dowolną liczbę uczestników i węzłów. Im większa liczba uczestników, tym trudniej hakerom zaatakować sieć. W rezultacie, korzystając z publicznego blockchaina, nie musisz obawiać się o swoje bezpieczeństwo.
Do ostatnich zalet tego typu blockchaina zaliczymy przejrzystość i otwartość. Każdy uczestnik sieci ma wgląd w dane transakcyjne pozostałych węzłów. Jednakże, mając na uwadze powyższe zalety, publiczny blockchain ma również kilka istotnych wad:
- Skalowalność: to problem niemal każdego blockchaina. Przetwarzanie transakcji odbywa się wolno, a wydajność maleje wraz ze wzrostem liczby uczestników sieci. Im większa sieć, tym dłuższy czas potrzebny na przetworzenie transakcji.
- Wysokie zużycie energii elektrycznej: publiczne blockchainy oparte na mechanizmie Proof of Work wymagają dużych ilości energii, co jest szkodliwe dla środowiska. Wymóg wydobywania bloków poprzez rozwiązywanie skomplikowanych zadań kryptograficznych wiąże się z dużym zużyciem energii.
- Niska wydajność transakcji na sekundę (TPS): ponieważ publiczne blockchainy mają wielu użytkowników, ilość transakcji przetwarzanych na sekundę jest ograniczona. W skutek tego ilość transakcji, które mogą być obsłużone w danym czasie, jest stosunkowo mała.
- Koszty transakcji: ze względu na wysoką konkurencję i ograniczoną przepustowość sieci, koszty transakcji w publicznych blockchainach mogą być stosunkowo wysokie w szczególnie ruchliwych okresach.
- Brak prywatności: publiczne blockchainy gromadzą transakcje w sposób jawny i dostępny dla każdego uczestnika sieci. To oznacza, że wszystkie transakcje są publicznie dostępne, co może być niepożądane w przypadku bardziej poufnych operacji.
- Trudności z regulacją: publiczne blockchainy mogą być trudne do uregulowania ze względu na ich otwartą naturę i globalny charakter. To może prowadzić do trudności w egzekwowaniu prawa i zapewnianiu zgodności z przepisami.
Gdzie spotkamy publiczny blockchain? Na przykład w rządzie. Publiczny blockchain jest świetnym rozwiązaniem do przeprowadzenia głosowania. Drugą opcją wykorzystania publicznego blockchaina to fundraising. Uczyniłoby to przedsiębiorstwa bardziej przejrzystymi i godnymi zaufania.
Przykłady:
- Bitcoin: Pierwsza i najbardziej znana kryptowaluta, wykorzystująca blockchain do zabezpieczania transakcji finansowych bez potrzeby pośredników, takich jak banki.
- Ethereum: Platforma blockchain pozwalająca na tworzenie inteligentnych kontraktów i zdecentralizowanych aplikacji (dApps), rozszerzająca możliwości wykorzystania technologii blockchain poza transakcje finansowe.
- Litecoin: Podobny do Bitcoina, lecz oferujący szybsze potwierdzanie transakcji i inne techniczne ulepszenia.
- Cardano: Platforma blockchain, która wprowadza koncepcję warstw rozdzielających obliczenia od rozliczeń, mająca na celu zwiększenie skalowalności i umożliwienie tworzenia zdecentralizowanych aplikacji i inteligentnych kontraktów.
- Prywatny blockchain
Blockchain prywatny jest zdecydowanie mniejszy w porównaniu do blockchaina publicznego. Zazwyczaj jest kontrolowany przez jeden węzeł, co jednak nie przeszkadza w utrzymaniu pełnej decentralizacji. Wiele innych aspektów pozostaje zbliżonych do tych występujących w przypadku publicznego blockchaina.
Warto zaznaczyć, że prywatne blockchainy są zarządzane przez centralny organ. To ten organ przypisuje określone funkcje do poszczególnych węzłów i faktycznie decyduje, kto może nimi operować.
Prywatne blockchainy często znajdują zastosowanie w małych firmach czy organizacjach. Dzięki temu ich główną zaletą jest szybkość. W sieci prywatnej liczba węzłów jest ograniczona, co przyspiesza proces weryfikacji transakcji. Ponadto, prywatny blockchain wykazuje większą skalowalność. Dlaczego? Ponieważ w przypadku prywatnego blockchaina można dostosować jego rozmiar do konkretnych wymagań.
Wady prywatnego blockchaina:
- Mniejsze zaufanie: w przypadku prywatnej sieci blockchainowej, liczba uczestników jest ograniczona, co zwiększa potencjalne ryzyko wystąpienia ataku 51%.
- Niski poziom bezpieczeństwa: ze względu na mniejszą liczbę węzłów w prywatnym blockchainie, ogólne bezpieczeństwo sieci może być niższe niż w przypadku większej sieci publicznej. W przypadku mniejszej ilości węzłów, sieć może być bardziej podatna na ataki i manipulacje.
- Brak pełnej decentralizacji: prywatne blockchainy nie są w pełni zdecentralizowane, jak ich publiczne odpowiedniki. Wymagają obecności jednego użytkownika lub organizacji, który zarządza tożsamością i dostępem (IAM). To oznacza, że element centralnego zarządzania może podważyć koncepcję decentralizacji i niezależności, która jest jednym z głównych celów technologii blockchain.
Gdzie możemy natknąć się na prywatny blockchain?
- Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw: prywatne blockchainy są używane do monitorowania i śledzenia produktów w łańcuchu dostaw, zapewniając transparentność i bezpieczeństwo informacji.
- Śledzenie i weryfikacja aktywów: w sektorze finansowym i nieruchomości, prywatne blockchainy mogą być wykorzystywane do śledzenia i weryfikacji aktywów, zwiększając przejrzystość i ułatwiając audyty.
- Wewnętrzne głosowanie: firmy i organizacje mogą wykorzystywać prywatne blockchainy do przeprowadzania bezpiecznych i przejrzystych wewnętrznych głosowań, eliminując ryzyko fałszowania wyników.
Przykłady:
- Hyperledger Fabric – Platforma blockchain zaprojektowana dla biznesu, umożliwiająca tworzenie aplikacji z różnymi poziomami poufności. Używana głównie przez przedsiębiorstwa do zastosowań wewnętrznych, oferuje zaawansowane funkcje zarządzania i kontroli dostępu.
- Corda – Platforma blockchain stworzona z myślą o instytucjach finansowych, umożliwiająca wykonywanie transakcji w prywatnym i bezpiecznym środowisku. Skupia się na interoperacyjności i zachowaniu prywatności, co pozwala na efektywne przetwarzanie transakcji między różnymi podmiotami.
- Hybryda
Hybrydowy blockchain łączy cechy zarówno prywatnych, jak i publicznych łańcuchów bloków. Pozwala to firmom tworzyć sieć, kontrolując dostęp do danych. W tym rodzaju łańcucha bloków transakcje i dane nie są publiczne, ale mogą zostać zatwierdzone za pomocą inteligentnych kontraktów.
Zaletą hybrydowych blockchainów jest bezpieczeństwo, ponieważ mogą działać w zamkniętym środowisku, co zapobiega atakom typu 51%. Są także ekonomiczne, łącząc prywatność z kosztami komunikacji zewnętrznej. Transakcje w hybrydowym blockchainie są niedrogie i bardziej skalowalne niż w publicznych sieciach.
Wady hybrydowego blockchaina to brak przejrzystości i mniejsze zaangażowanie użytkowników w rozwój sieci. Brak motywacji i nagród może wpłynąć na ich uczestnictwo.
Hybrydowe blockchainy znajdują zastosowanie w sektorach nieruchomości, handlu detalicznym i wysoko regulowanych obszarach, takich jak bankowość.
Przykład:
- Dragonchain – Platforma blockchain zaprojektowana, by umożliwić łatwą integrację technologii blockchain z istniejącymi systemami biznesowymi. Pozwala na zachowanie prywatności danych i kontroli dostępu, jednocześnie oferując część funkcji w publicznym blockchainie, co ułatwia weryfikację przez zewnętrzne strony bez ujawniania wrażliwych informacji.
- Konsorcjum blockchain
W branży kryptowalutowej ten typ łańcucha bloków jest nazywany także “sfeedowany blockchain”. Oto główne różnice między blockchainem konsorcjum a innymi rodzajami:
- Kontrola węzłów konsensusowych: węzły w blockchainie konsorcjum są zarządzane przez grupę, a nie pojedynczą osobę, jak w przypadku prywatnych blockchainów.
- Zdecentralizowani członkowie: sieć konsorcjum obejmuje różnych uczestników organizacji, którzy współpracują w duchu zdecentralizowanym.
- Węzeł walidacyjny: węzeł walidacyjny inicjuje, odbiera i weryfikuje transakcje w sieci.
- Inicjowanie transakcji: transakcje mogą być inicjowane przez węzły należące do członków sieci.
- Proces tworzenia konsorcjum: utworzenie konsorcjum jest skomplikowanym procesem, wymagającym współpracy między wieloma organizacjami.
Blockchain konsorcjum jest bardziej bezpieczny, skalowalny i wydajny w porównaniu do publicznego blockchaina. Jednakże, zazwyczaj jest mniej przejrzysty. W przypadku infiltracji węzła członkowskiego, istnieje ryzyko narażenia tej sieci blockchain na ataki.
Ten typ blockchaina znajdziemy m.in. w bankowości i systemach płatności. Blockchain konsorcjum może być utworzone przez grupę banków, które ze sobą współpracują. Mają one wówczas kontrolę, które węzły walidują transakcję.
Blockchain konsorcjum ma też świetne zastosowanie w badaniach naukowych. Wówczas grupa naukowców mogłaby dzielić się danymi i wynikami badań.
Przykład:
- R3 Corda – Platforma blockchain stworzona przez konsorcjum ponad 200 firm finansowych. Zaprojektowana, aby umożliwić instytucjom finansowym efektywną i bezpieczną wymianę wartości. Corda różni się od innych platform blockchain, koncentrując się na transakcjach między znanymi stronomi bez użycia globalnego rejestru, co zapewnia wysoki poziom prywatności i bezpieczeństwa.
Podsumowanie
Każdy z omówionych typów blockchaina ma swoje charakterystyczne wady i zalety. Wybór odpowiedniego typu zależy od konkretnych potrzeb i celów projektu, dlatego nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, który rodzaj blockchaina jest najlepszy. Zanim podejmiesz decyzję, warto dokładnie określić swoje wymagania i cel użycia technologii blockchain. Następnie, na podstawie tych informacji, można podjąć właściwe działania.