50. Co to jest CBDC – pieniądz cyfrowy banku centralnego?

Obserwujemy obecnie przekształcenie pieniądza z formy gotówki na bardziej cyfrową i internetową postać. Czy to oznacza, że gotówka będzie już przeszłością? Trudno powiedzieć. Nowa inicjatywa banków centralnych w postaci Central Bank Digital Currency (CBDC) ma potencjał poprawy integracji finansowej, ale również niesie ze sobą pewne zagrożenia. Banki centralne rozważają wprowadzenie własnych cyfrowych walut. Ale co to dokładnie oznacza? Przyjrzyjmy się temu bliżej!

Cyfrowa waluta banku centralnego to forma pieniądza, która istnieje tylko w formie elektronicznej, a nie fizycznej, takiej jak tradycyjne banknoty i monety. CBDC to z kolei cyfrowa wersja waluty narodowej, np. dolara, euro, złotówki czy juana.

Bank Centralny Wielkiej Brytanii wyjaśnia, że 10 funtów w formie papierowej będzie miało taką samą wartość, jak 10 funtów w postaci elektronicznej waluty.

Emisją i zarządzaniem CBDC zajmują się banki centralne danego kraju. To one są odpowiedzialne za politykę pieniężną i gwarantują, że cyfrowa waluta jest bezpieczna.

Wiele Banków Centralnych podkreśla, że CBDC ma mniejszą zmienność niż prywatne kryptowaluty, jak Bitcoin, Ethereum czy Ripple. Dlaczego? Ponieważ, jak tłumaczą banki, cyfrowa waluta jest powiązana z oficjalną walutą kraju.

Rezerwa Federalna USA podkreśla, że CBDC ma być „najbezpieczniejszym cyfrowym aktywem dostępnym dla wszystkich obywateli, pozbawionym ryzyka kredytowego czy płynnościowego”. Zobaczymy.

Jak działa pieniądz banku centralnego? 

Mechanizm działania cyfrowej waluty banku centralnego jest oparty na przechowywaniu tych środków w formie elektronicznej. Zamiast korzystać z gotówki lub kart płatniczych, ludzie będą wykorzystywać przelewy i tokeny elektroniczne do dokonywania płatności.

Te elektroniczne tokeny będą mogły być przechowywane na różnych platformach, takich jak urządzenia mobilne, karty przedpłacone czy cyfrowe portfele. Banki centralne podkreślają, że z cyfrowej waluty banku centralnego będą mogły korzystać nie tylko osoby fizyczne, ale także instytucje finansowe oraz firmy.

Zalety CBDC

1. Prywatność. Głównym celem CBDC jest zapewnienie prywatności użytkowników. Projektując cyfrowe waluty, priorytetem jest ochrona danych użytkowników już na etapie projektowania. To ma zagwarantować, że transakcje są bezpieczne i poufne.
2. Większa kontrola danych osobowych i bezpieczeństwo. Według badań nad CBDC, wprowadzenie cyfrowych walut może prowadzić do zwiększenia ochrony danych i bezpieczeństwa w dziedzinie cyfrowych płatności. Stosowanie podejścia “ochrona danych w fazie projektowania i domyślnie” ma na celu podniesienie poziomu bezpieczeństwa transakcji oraz zapewnienie płatnikom większej kontroli nad ich danymi osobowymi.
3. Anonimowość w procesie płatności. Cyfrowe waluty są projektowane z wykorzystaniem technologii, które wzmacniają anonimowość transakcji. To oznacza, że użytkownicy mogą dokonywać płatności bez ujawniania swoich tożsamości. Jednakże istotne jest to, że pełna anonimowość nie uniemożliwia kontroli w przypadkach niezgodnych z prawem, takich jak pranie pieniędzy, finansowanie terroryzmu czy unikanie płacenia podatków.

Wady CBDC

1. Zagrożenie prywatności. Wprowadzenie cyfrowych walut banku centralnego wiąże się z koniecznością dostarczenia danych osobowych i finansowych do Banków Centralnych. To niesie za sobą ryzyko naruszenia prywatności użytkowników. Koncentracja dużej ilości wrażliwych danych w jednym miejscu może stać się atrakcyjnym celem dla cyberprzestępców, zagrażając bezpieczeństwu naszych danych.
2. Ryzyko wycieku danych. Nieodpowiednio dobrana infrastruktura technologiczna może prowadzić do wycieku danych. Ryzyko to istnieje nie tylko w momencie dokonywania płatności, lecz także w innych obszarach. Nawet jeden błąd w algorytmie może spowodować poważne konsekwencje.
3. Zaufanie użytkowników. Wdrożenie cyfrowych walut banku centralnego może spotkać się z brakiem zaufania ze strony użytkowników. Nie tylko z uwagi na kwestie związane z bezpieczeństwem, ale również dlatego, że wiele osób obawia się nadmiernego nadzoru regulatorów nad transakcjami. To może prowadzić do oporu wobec nowego systemu płatności.

W kręgach dyskusji pojawiają się doniesienia o cyfrowych walutach banku centralnego, które miałyby być szybkim, łatwym oraz bezpiecznym sposobem realizacji płatności przez zwykłych użytkowników. Ich wprowadzenie wydaje się obiecywać większy wybór w zakresie metod płatności oraz zwiększenie integracji finansowej.

Jednak czy to wszystko ma miejsce tak, jak się wydaje? Warto zastanowić się nad tym, gdyż prawie 1,7 mld ludzi na całym świecie nie posiada nawet konta bankowego, a gotówka pozostaje dla nich jedyną dostępną formą płatności.

Co więcej, istnieje ryzyko awarii systemu płatniczego lub naszej tokenowej aplikacji, które może skutkować niemożnością dokonania płatności bez gotówki jako alternatywy. Wobec tego, czy cyfrowe waluty banku centralnego rzeczywiście są tak przyjazne i dostępne dla całego społeczeństwa?

Nie można jednak pominąć faktu, że cyfrowe waluty oferują pewne korzyści, takie jak ograniczenie przestępczości finansowej. Gotówka pozostaje niewidocznym śladem, natomiast cyfrowe waluty CBDC byłyby łatwiejsze do monitorowania. Prawdą jest również, że wprowadzenie takiego systemu może zwiększyć przejrzystość transakcji finansowych.

Ile krajów rozważa wprowadzenie CBDC? 

Według Atlantic Council’s Central Bank Digital Currency Tracker ponad 100 krajów bada możliwość wprowadzenia cyfrowej waluty banku centralnego (CBDC). Wśród nich znajdują się kraje, które już znajdują się w fazie adopcji tego rozwiązania, takie jak Nigeria, Chiny, Jamajka czy Bahamy. Jednak wiele innych państw nadal analizuje możliwość wprowadzenia cyfrowych walut banku centralnego, niekoniecznie zobowiązując się do ich ostatecznej implementacji.

CBDC – wyzwania 

Wprowadzenie cyfrowej waluty banku centralnego (CBDC) stawia przed bankami centralnymi wiele wyzwań. Istnieje wiele aspektów, które muszą zostać wzięte pod uwagę.

Jednym z głównych wyzwań jest brak zaufania społecznego do nowego rodzaju waluty. W niektórych przypadkach, takich jak w Ekwadorze, brak zaufania do centralnej władzy spowodował wycofanie cyfrowej waluty z rynku w trzy lata po jej wprowadzeniu.

Innym istotnym wyzwaniem jest zagadnienie cyberbezpieczeństwa. Koncentracja wrażliwych danych w jednym miejscu stanowi znaczne ryzyko dla potencjalnych ataków hakerskich. Według Światowego Forum Ekonomicznego, fałszowanie, kradzież czy awaria sieci w przypadku CBDC może mieć poważniejsze konsekwencje niż w tradycyjnym systemie gotówkowym.

Kraje planujące wprowadzenie CBDC muszą także posiadać odpowiednie zdolności techniczne i prawne, aby skutecznie zrealizować emisję cyfrowej waluty na większą skalę. Przygotowanie infrastruktury technologicznej oraz stworzenie odpowiednich regulacji to istotne wyzwania na drodze do wprowadzenia cyfrowej waluty banku centralnego.

Podsumowanie 

Temat Centralnych Walut Cyfrowych (CBDC) jest niezwykle interesujący, a jednocześnie dynamicznie ewoluujący. Banki Centralne wciąż poszukują optymalnych rozwiązań i strategii wprowadzenia cyfrowych walut na skalę globalną. Nie ma tu jednolitego podejścia, a rozwój technologiczny oraz zmieniające się oczekiwania społeczne istotnie wpływają na dalszy kierunek tego obszaru.

Obecnie kraje, które już wprowadziły cyfrową walutę, borykają się z wyzwaniami adopcji. Społeczeństwo nie zawsze jest przekonane do tego nowego konceptu, a zaufanie do takiej waluty musi być budowane stopniowo.

Przyszłość tematu CBDC jest niezwykle ciekawa, ponieważ będzie ona kształtować się w kontekście technologicznego postępu oraz zmieniających się potrzeb i preferencji społecznych. Jak przebiegną dalsze kroki w zakresie centralnych walut cyfrowych – pozostaje nam to tylko obserwować.