Do tej pory skupialiśmy się na pozytywnych aspektach AI. Jednak jak każda potężna technologia, niesie ona ze sobą również zagrożenia. W tej ważnej lekcji omówimy, jak je rozpoznawać i jak się przed nimi chronić, aby korzystać z AI w sposób świadomy i bezpieczny.
Zagrożenie 1: Dezinformacja i “halucynacje” AI
Modele językowe, mimo swoich imponujących zdolności, nie “wiedzą”, co jest prawdą. Czasami generują informacje, które brzmią wiarygodnie, ale są całkowicie fałszywe. Zjawisko to nazywane jest halucynacjami AI.
- Scenariusz ryzyka: Wykorzystanie AI do masowej produkcji fałszywych wiadomości (fake news), które mogą wpływać na opinię publiczną lub wprowadzać w błąd w kluczowych kwestiach.
- Jak się chronić? Zawsze weryfikuj krytyczne informacje, zwłaszcza te dotyczące zdrowia, finansów czy ważnych wydarzeń. Traktuj odpowiedzi AI jako punkt wyjścia do dalszych poszukiwań, a nie jako ostateczną wyrocznię. Poproś o źródła i sprawdź je.
Zagrożenie 2: Deepfake i kradzież tożsamości
Technologia deepfake pozwala na tworzenie niezwykle realistycznych, ale fałszywych materiałów wideo i audio. AI może nałożyć twarz dowolnej osoby na inne nagranie lub sklonować jej głos na podstawie krótkiej próbki.
- Scenariusz ryzyka: Tworzenie fałszywych nagrań z udziałem osób publicznych w celu siania dezinformacji lub oszustwa finansowe, np. telefon od “członka rodziny” z prośbą o pilny przelew.
- Jak się bronić? Bądź sceptyczny wobec nietypowych lub szokujących nagrań. Zwracaj uwagę na drobne niedoskonałości obrazu lub dźwięku. Każdą nieoczekiwaną prośbę finansową weryfikuj za pomocą innego, zaufanego kanału komunikacji (np. dzwoniąc na znany Ci numer telefonu).
Zagrożenie 3: Zaawansowany phishing
Phishing to metoda oszustwa polegająca na podszywaniu się pod zaufane osoby lub instytucje w celu wyłudzenia danych (np. haseł do bankowości). AI pozwala tworzyć wiadomości phishingowe, które są znacznie bardziej przekonujące.
- Scenariusz ryzyka: Otrzymanie idealnie napisanego, spersonalizowanego e-maila, który do złudzenia przypomina oficjalną wiadomość z Twojego banku lub urzędu i nakłania do kliknięcia w złośliwy link.
- Jak się bronić? Nigdy nie klikaj w linki ani nie pobieraj załączników z nieoczekiwanych wiadomości. Zawsze sprawdzaj dokładnie adres e-mail nadawcy. Jeśli masz wątpliwości, skontaktuj się z daną instytucją oficjalnym kanałem.
Zagrożenie 4: Stronniczość algorytmiczna (Bias)
Modele AI uczą się na danych stworzonych przez ludzi, a dane te odzwierciedlają nasze społeczne uprzedzenia i stereotypy. W rezultacie AI może je nieświadomie powielać, a nawet wzmacniać.
- Scenariusz ryzyka: System rekrutacyjny oparty na AI, który faworyzuje kandydatów płci męskiej, ponieważ w historycznych danych, na których się uczył, na wyższych stanowiskach było więcej mężczyzn. Inny przykład to systemy rozpoznawania twarzy, które działają mniej precyzyjnie dla osób o innym kolorze skóry niż biały.
- Jak być świadomym? Pamiętaj, że wyniki generowane przez AI nie są obiektywną prawdą. Mogą one zawierać ukryte uprzedzenia. Podchodź krytycznie do automatycznych ocen i rekomendacji, zwłaszcza gdy dotyczą one ludzi.
Świadomość zagrożeń jest pierwszym krokiem do bezpiecznego korzystania z nowych technologii. W ostatniej lekcji wrócimy do praktyki i przedstawimy listę narzędzi, od których warto zacząć swoją przygodę z AI.
